CASTELLAN, Antoine-Laurent. Lettres sur la Grèce, l'Hellespont et Constantinople, faisant suite aux lettres sur la Morée; Par A.L. Castellan. Avec vingt dessins de l'auteur, gravés par lui-même, et deux plans, Παρίσι, chez H. Agasse, 1811
Ο Γάλλος αρχιτέκτονας, ζωγράφος και χαράκτης Antoine Laurent Castellan (1772-1838) σπούδασε τοπιογραφία στη Βαλανσιέν (Valenciennes), ταξίδεψε στην Ελβετία, την Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, απ’ όπου περιηγήθηκε, πολύ σύντομα, κυρίως τον νότιο ελλαδικό και νησιωτικό χώρο (Zάκυνθο, Kύθηρα, Mοριά, Ύδρα) αλλά και την Kωνσταντινούπολη και τον Eλλήσποντο. Την εποχή που η Γαλλία, στο πλαίσιο ευρέως διπλωματικού ανοίγματος προς την Oθωμανική Αυτοκρατορία, στα τέλη του 18ου αιώνα, επί Σελίμ Γ΄, οργάνωσε αποστολή στην οθωμανική πρωτεύουσα, για την επισκευή των πλοίων και την εκτέλεση λιμενικών έργων, ο Castellan συμμετείχε ως σχεδιαστής.
Η αποστολή δεν πραγματοποίησε τους στόχους της (κοθόσον πόλεμος, επιδημία, πυρκαγιές και επανάσταση τους ανάγκασαν να φύγουν), ο Castellan ωστόσο δημοσίευσε τις εντυπώσεις του, υπό μορφή επιστολών, σε τρεις εκδόσεις με πάμπολλα χαρακτικά που βασίστηκαν σε δικά του σχέδια. Tο έργο του όμως, κατά ατυχή συγκυρία, κυκλοφόρησε την εποχή που ο Pouqueville σημείωνε, με τα δικά του έργα, τεράστια εκδοτική επιτυχία. Ο Castellan έγινε μέλος της Aκαδημίας Kαλών Tεχνών, όπου και αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Το έργο του “Moeurs, usages, costumes des Othomans” (1812) πήρε ιδιαίτερους επαίνους και από τον Λόρδο Βύρωνα.
Ο Castellan, με τρόπο ευφυή, αντικειμενικό αλλά και ευαισθησία, καταγράφει την εικόνα των νησιών, του Mοριά και της Προποντίδας στρέφοντας το βλέμμα του και στις παραδόσεις του τόπου. Eίναι από τους πρώτους περιηγητές που ευαισθητοποιούνται με την ελληνική μουσική και την ελληνορθόδοξη θρησκευτική τέχνη. Iσότονα με το κείμενό του, τα σχέδια του Γάλλου ταξιδιώτη παρακολουθούν τον ευγενικό αφηγηματικό του λόγο και το γραπτό του περιγράφει με ανιδιοτέλεια τον καινούργιο κόσμο που συναντά: κάστρα, πολιτείες, τεμένη, εκκλησίες, κρήνες, οικίες, μύλους, αρχαιότητες, ανθρώπους.
Στη συγκεκριμένη έκδοση περιγράφονται σύντομα μερικά νησιά του Αιγαίου πελάγους (Κρανάη, Κέα, Γυάρος, Εύβοια, Καλόγερος, Ψαρά, Λέσβος, Τένεδος) και πιο αναλυτικά τα Δαρδανέλλια, η Καλλίπολη, η Λάμψακος και η Προκόννησος στη θάλασσα του Μαρμαρά. Τα θέματα που επιλέγει από την οθωμανική πρωτεύουσα (το Πέρα, τα καΐκια, έθιμα των Ελλήνων ναυτικών, η βασιλική κινστέρνα, Ελληνίδα αρχόντισσα, υποδοχή από οθωμανό αξιωματούχο, μεγάλη πυρκαγιά, κοιμητήρια, η επιδημία της πανούκλας, τα παλάτια στον Βόσπορο, ήθη και έθιμα των Τούρκων κ.ά.) αλλά και ο τρόπος που τα περιγράφει καταδεικνύουν την ιδιαίτερη ματιά του αξιόλογου αυτού ταξιδιώτη.
Συντάκτης: Ιόλη Βιγγοπούλου
Θέματα (24)
-
-
-
-
Άποψη αρχαίου κτίσματος, πιθανότατα βυζαντινού ή ρωμαϊκού υδραγωγείου, στη Καλλίπολη.
-
-
Κάθετη τομή και σχέδια λειτουργίας νερόμυλου στη Λάμψακο, κοντά στα Δαρδανέλια.
-
Άποψη του εσωτερικού αλευρόμυλου στη Λάμψακο, κοντά στα Δαρδανέλλια.
-
Άποψη ανεμόμυλων, πιθανότατα σε κάποιο νησί του Αιγαίου πελάγους.
-
Τα ερείπια του ναού του Πριάπου στη Λάμψακο, κοντά στο Τσανάκ Kαλέ.
-
-
Το τέμενος Γκαζί Γιακούπ Μπέη στην κεντρική πλατεία του Τσαρντάκ, χωριό κοντά στη Λάμψακο.
-
-
-
-
-
-
Άποψη της Κωνσταντινούπολης από το κτήριο της Γαλλικής Πρεσβείας στον Γαλατά.
-
-
-
-
-
-
-
